کمبود آب یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های بشر در زمان کنونی است. پیش‌بینی‌های کارشناسان نشان میدهد این مشکل در آیندۀ نزدیک بسیار پررنگ‌تر خواهد شد و حتی جوامعی که هنوز متوجه ارزش واقعی آب نشده‌اند، آن‌را آشکارا حس خواهند کرد.
در چنین شرایطی بدیهی است که سیاست‌هایی برای بهینه‌سازی مصرف آب در صنعت، کشاورزی و خانه‌ها به‌کار گرفته شوند. شاید شما هم جزء افراد بامسئولیتی هستید که به‌عنوان مصرف‌کنندگان خانگی تلاش می‌کنند با اجرای روش‌های پیشنهادشده توسط دولت‌ها و سازمان‌های محیط زیست مانند نصب دوش‌ها با سوراخ‌های کوچک‌تر، بازنگذاشتن شیرهای آب، تعمیر شیرهای خراب، جلوگیری از هدردادن آب هنگام آبیاری چمن‌ها و غیره از هدردادن آب خودداری کنند. البته همۀ این کارها به جای خود لازم و مؤثرند ولی آیا می‌دانید که نوع تغذیۀ شما تعیین‌کننده‌ترین پارامتر در الگوی مصرف آب شماست؟
مصرف محصولات حیوانی، به دو دلیل زیر مهم‌ترین عامل هدردادن آب در دنیای کنونی است:
۱- برای تولید محصولات حیوانی آب فوق‌العاده زیادی مصرف می‌شود:
برای تولید گوشت و محصولات حیوانی دیگر در مقایسه با محصولات گیاهی آب خیلی بیشتری مصرف می‌شود. صنعت دامداری برای کشت خوراک دام و همچنین پوشش مصرف روزانۀ آب توسط حیوانات نیاز به آب فراوان دارد. جالب است بدانیم در حالی‌که انسان‌ها و حیوانات بی‌شماری در نتیجۀ بی‌آبی در حال ازبین‌رفتن‌اند، یک‌سوم آب قابلِ مصرف در دنیا به مصرف تولید گوشت و لبنیات می‌رسد [منبع].
به این آمار توجه کنید: برای تولید یک کیلوگرم گوشت گاو حدود ۱۵٬۴۰۰ لیتر، برای تولید یک کیلوگرم گوشت گوسفند ۱۰٬۴۰۰ لیتر، برای تولید یک کیلوگرم گوشت مرغ ۴٬۳۱۱ لیتر، برای تولید یک کیلوگرم سویا ۱٬۹۰۰ لیتر، برای تولید یک کیلوگرم عدس ۵٬۳۰۰ لیتر، برای تولید یک کیلوگرم پاستا یا نان ۱٬۸۴۷ لیتر، برای تولید یک کیلوگرم برنج ۲٬۴۸۷ لیتر، برای تولید یک کیلوگرم پرتقال ۵۵۶ لیتر و برای تولید یک کیلوگرم بروکلی ۲۸۰ لیتر آب مصرف می‌شود. اگر نگاهی به لیست مصرف آب در تولید غذاهای مختلف بیاندازیم، متوجه می‌شویم تولید محصولات حیوانی در مقایسه با اغلب محصولات گیاهی آب خیلی بیشتری مصرف می‌کند. حتی اگر مقدار آب مصرف‌شده به ازای پروتئین را در نظر بگیریم، حبوبات با مصرف ۱۹ لیتر آب به ازای هر گرم پروتئین کم‌هزینه‌ترین گزینه و گوشت گاو با مصرف ۱۱۲ لیتر آب به ازای هر گرم پروتئین پرهزینه‌ترین گزینه است [منبع].
«جان رابینز» و «دین ارنیش» در کتاب «انقلاب غذا: چگونه تغذیۀ شما می‌تواند زندگی شما و زمین را نجات دهد؟» [منبع] محاسبه‌ای جالب انجام داده‌اند که خلاصۀ آن از این قرار است:
«فرض کنیم شما هر روز ۷ دقیقه دوش می‌گیرید و در هر دقیقه ۷٫۵ لیتر آب مصرف می‌کنید. با این حساب، شما سالانه به ۱۹٬۱۶۲ لیتر آب برای دوش‌گرفتن نیاز دارید. برای تولید نیم کیلوگرم گوشت گاو در کالیفرنیا ۹٬۳۲۷ لیتر آب مصرف می‌شود. به‌عبارت دیگر، با چشم‌پوشی‌کردن از نیم کیلوگرم گوشت گاو به اندازۀ شش‌ماه دوش‌نگرفتن در مصرف آب صرفه‌جویی می‌کنید.
۲- صنعت دامداری، با آلوده‌کردن آب‌های سطحی آنها را غیرقابل‌استفاده می‌کند:
صنعت دامداری یکی از مهم‌ترین عوامل آلودگی آب‌ها در دنیاست. این آلودگی دو منبع دارد:
۱) آلودگی‌هایی که در نتیجۀ کشت خوراک دام‌ها ایجاد می‌شوند. در دامداری مدرن برای آنکه حیوانات در کمترین زمان ممکن به بیشترین وزن یا بهره‌وری ممکن برسند به آنها غلات و سویا خورانده می‌شود. برای نمونه، جهت تولید یک کیلوگرم گوشت گاو، ۱۰ کیلوگرم غلات و سویا به گاوها خورانده می‌شود. به‌همین دلیل، دامداری نیاز به کشاورزی و در پی آن، آلودگی‌های ناشی از کشاورزی مانند راه‌یافتن سموم و کودها به آب‌ها را به شدت افزایش میدهد.
۲) آلودگی‌هایی که در نتیجۀ ورود فضولات دام‌ها به آب‌های روان ایجاد می‌شوند. این فضولات شامل مواد زیرند [منبع]:
- مقدار زیادی آمونیاک که می‌تواند تبدیل به نیترات شود. نیترات بالا در آب آشامیدنی برای انسان‌ها بسیار سمّی است و می‌تواند باعث کمبود شدید اکسیژن و سندروم «نوزاد کبود» در نوزادان و سقط پیاپی جنین در زنان شود و همچنین احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
- مقدار زیادی پاتوژن (میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا) که می‌تواند سلامتی مصرف‌کنندگان را تهدید کند.
- مقدار زیادی از باقیماندۀ آنتی‌بیوتیک‌ها و هورمون‌های رشد که به حیوانات تزریق یا خورانده می‌شود.
- فلزات سنگین مانند مس، روی، کروم، سرب، آرسنیک و کادمیم. میزان بالای روی در آب مصرفی سبب آسیب‌های عصبی، مشکلات کلیه و سردرد، میزان بالای آرسنیک سبب مشکلات قلبی-عروقی، مشکلات سیستم عصبی و همچنین افزایش خطر بروز سرطان، و میزان بالای کادمیم سبب بروز مشکلات کلیه می‌شود.
- نمک‌هایی مانند سدیم، کلسیم، منیزیم، پتاسیم، کلر، سولفات، بی‌کربنات، کربنات و نیترات.
- مواد طبیعی مانند مو، خاک، گردوغبار، پر و غیره که تجزیۀ آنها در آب‌ها علاوه بر بالابردن سطح باکتری‌ها و در نتیجه کم‌کردن سطح اکسیژن در آب‌ها و کشتن ماهی‌ها، باعث تغییر در مزه، رنگ و بوی آب می‌شوند.
در کنار بسیاری دلایل زیست‌محیطی و اخلاقی دیگر، نگاهی ساده به داده‌های موجود نشان میدهد بهترین و کارآترین راه برای جلوگیری از هدردادن آب، رو آوردن به یک تغذیۀ «کاملاً گیاهی» است.
